نگاهی به فرایندهای دگرگونی

فرایندهای دگرگونی دربارة برهم‌کنش دست‌افزارها و ساختار‌ها با محیط، اعمّ از طبیعی و فرهنگی بحث می‌کند. فرایندی که طی آن، از چگونگی شکل‌گیری تپه یا محوطه تا آن‌چه امروز به‌چشم می‌آید، بحث می‌شود. شناخت این فرایند و جزئیات آن به باستان‌شناس کمک می‌کند که تفسیرهای واقع‌نماتری نسبت‌ به آن‌چه می‌یابد، داشته باشد. در این گفتار، آن‌چه که بلافاصله پس‌از ترک و از دور مصرف خارج شدن دست‌افزارها و ساختار‌ها (با تأکید بیشتر) در برهم‌کنش با آنها است، با ارایة نمونه‌هایی از بافت فرهنگی و اقلیمی ایران نشان داده می‌شود. با وجود ضروری بودن درک فرایندهای دگرگونی در تحلیل­های باستان‌شناختی، باید تأکید کرد که جزئی‌نگری بیش از حد در این گونه پژوهش­ها باستان‌شناس را از هدف اصلی خویش دور ساخته و او را به ورطة قوم‌نگاری و انسان‌شناسی صرف می‌اندازد.